Linkies

Hier zijn een paar leuke links voor cursussen, speciaal voor kinderen.

In België: deze vond ik op de site van Creatief Schrijven

En in Groningen: de site van de Schrijversvakschool Groningen

Goede beginzinnen

Een heel bekende eerste zin. De schrijver, Leo Tolstoy, schreef dit trouwens in het Russisch

Wil je een verhaal schrijven, maar ontbreekt het je aan inspiratie? Ik heb een aantal beginzinnen bedacht. Misschien zetten ze je aan het denken, of aan het schrijven.

De grijze pony had treurige ogen.

Behoedzaam opende de tovenaar de zware houten deur.

Janosz en Miranda konden de rest van de groep niet bijhouden.

‘Dit is geen overval’, zei Marco, ‘dit is alleen maar een gezellig gesprekje.’

‘Als ik de schat vind’, beloofde mijn vader aan ons, ‘maken we een reis om de wereld. Met een zeilboot.’

Het was de dag voor Kerstmis. *

‘Hij heet Hamerslag’, zei Rosa, terwijl ze de staldeur open schoof.

Het rook binnen in het huis erg muf. ‘Wat ruikt het hier raar’,  fluisterde ik.

Ik deed de deur open. Er stond een man. ‘Ik ben de schillenboer’, zei hij. ‘Eigenlijk bestaan wij niet meer. Maar ik moest komen, want ik heb een boodschap voor je.’

Voor iedereen die denkt dat wat ik nu ga vertellen niet echt is gebeurd: nou, het is dus wèl echt gebeurd.

Iedereen in de klas wist dat de moeder van Amos en Dalia een paar jaar geleden was weggelopen, met de eigenaar van het benzinestation.

‘Als jullie om te beginnen eens van mijn land afgaan’, schreeuwde de boer, ‘misschien dat ik mijn geweer dan niet hoef te gebruiken.’

‘Hee! Apekop!’

*  Dit is een tweedehandsje; Charles Dickens gebruikte ‘m ook al.

Recensies leren schrijven voor theater

Het verschil tussen een reportage, een recensie, een interview en een blog.

Een reportage is een verslag van wat de journalist meemaakt en ziet. Bijvoorbeeld: een Kamerdebat, of een reis naar een ver gebied. Of, zoals in dit geval, een toneelrepetitie voor een voorstelling. Het is de bedoeling dat de journalist als een camera registreert wat er gebeurt, en de gebeurtenissen vervolgens ordent. De ordening maakt het verslag interessant. Wat is boeiend voor een lezer? Dat heeft iets te maken met de verwachtingen van de lezer. Want de lezer denkt misschien: ‘Het zal wel zo en zo gaan, ze zullen wel dit en dit zeggen en doen.’ Wanneer dat vervolgens niet zo is, is het verslag interessant. De lezer wil iets nieuws lezen, iets te weten komen dat hij nog niet wist en niet onmiddellijk zelf kan bedenken.
Een verslag over een reis naar Spanje, waarin iemand zegt dat het er zo heet is, is minder boeiend dan een verslag over dezelfde reis, waarin iets staat over de manier waarop iedereen, mens en dier, zich tegen die hitte probeert te beschermen. In het geval van een toneelrepetitie is misschien interessant hoe vaak iets over moet, of hoe er van alles wordt geprobeerd, of dat de regisseur zo onaardig is. Of juist helemaal niet onaardig. Of bijvoorbeeld hoe de acteurs in en uit hun rollen stappen. Dat zij bijvoorbeeld het ene moment met een blikje cola aan de kant zitten, en het volgende moment in hun kostuum hun tekst zeggen, en dan weer terug gaan naar hun blikje. Er zal je van alles opvallen, en het leuke is dat iedere kijker andere dingen ziet (en hoort). De een hoort de bromvlieg in het repetitielokaal, de ander hoort misschien de ijskast die op het toneel staat.

Vraag voor de reportage: Beschrijf wat je hebt gezien, gehoord, gevoeld, geroken en geproefd. Wat weet de lezer nog niet, en wat doorbreekt zijn/haar verwachtingspatroon?

Een recensie is een oordeel over een gebeurtenis, meestal cultureel. De recensent of criticus geeft een oordeel, gebaseerd op argumenten. ‘Ik vond het helemaal niks’, is een oordeel, maar de lezers kunnen daar weinig mee beginnen, want ze kennen de normen niet van de schrijver. ‘Ik vond het helemaal niks, want de acteurs waren niet te verstaan’, is al een beter geformuleerd oordeel. Of: ‘Ik vond het helemaal niks, want alle schilderijen leken kopieën van werk dat ook in het Stedelijk Museum te zien is. De kunstenaar heeft geen oorspronkelijke ideeën.’ Dat is een recensie waar een lezer het wel of niet eens mee kan zijn, maar in elk geval is de interesse van de lezer gewekt. De lezer denkt: ‘Is het erg dat de acteurs niet te verstaan zijn?’ of: ‘Is het erg wanneer iemand geen oorspronkelijke ideeën heeft?’ Op dat moment gaan de schrijver van de recensie en de lezer in feite met elkaar in discussie.
Daarnaast vertelt de recensent iets over de inhoud van wat hij/zij heeft gezien, en over de achtergronden van de voorstelling. Wie schreef de tekst, bijvoorbeeld, en: wie is de regisseur. En verder schrijft hij over alles wat bijzonder en leuk om te weten is, voor de lezer. Speelt er een beroemde acteur mee? En doet-ie ’t goed? Is het een bewerking van een bekend stuk? Duurt de voorstelling ultra-lang of ultra-kort? Zijn de decors en de kostuums heel bijzonder? Is er gekke/harde/lelijke/ontroerende muziek? Begint het om vijf uur ‘s ochtends? (Heb ik wel eens meegemaakt.)

Vraag voor de recensie: Wat is er te vertellen over de voorstelling. Wat is je opgevallen? Wat is je oordeel? Heb je goede argumenten voor je oordeel? Zijn er nog bijzondere dingen om te vermelden?

Een interview is een bijzonder soort reportage, want de journalist laat iemand anders voortdurend aan het woord. De geïnterviewde vertelt, naar aanleiding van vragen. De vragen zorgen ervoor of het interview interessant is om te lezen. De vraag: ‘Hoe oud was je toen je naar de middelbare school ging’, levert in 99 procent van de gevallen niet zo’n boeiend antwoord op. Maar als iemand als kind bijvoorbeeld jarenlang in het ziekenhuis heeft gelegen, of heel hoogbegaafd is, is het antwoord verrassend, en opent het antwoord op deze op zich simpele vraag een deur. Het gaat wederom om het doorbreken van het verwachtingspatroon bij de lezer.
Wanneer je iemand interviewt, moet je goed voorbereid zijn. Ik ben een keer vergeten een pen mee te nemen. Dat was niet zo slim. Je moet ongeveer weten wat je zou willen weten van degene die je gaat interviewen. Aan de andere kant moet je een beetje ruimte inbouwen om je te laten verrassen. Als je aan decorontwerpers vraagt: ‘Wilde je altijd al decorontwerper worden?’ zullen ze bijna allemaal ja zeggen. Behalve misschien die ene, die zegt: ‘Ik was liever dierenarts geworden, maar er was geen plek op de universiteit.’ Dan moet je snel in je hoofd kunnen schakelen en iets vragen als ‘Zitten er veel dieren in je ontwerpen, dan?’
Iets anders is dat sommige antwoorden het begin kunnen zijn van een leuk gesprek, dat je niet hebt voorbereid. Als een decorontwerper op de vraag van hierboven antwoordt: ‘Ik kom uit het buitenland, en heb hier geen familie, dus ik vind het werken in een theatergezelschap zo gezellig’, dan is het verstandig om daarop door te vragen. Want dat zegt iets leuks over iemand, dat geeft kraak en smaak aan een interview.
De meeste interviews zijn bedoeld om meer te weten te komen over de persoon. Andere zijn bedoeld om meer te weten te komen over iemands vak, of wat iemands mening is over een onderwerp. Vaak is het een combinatie van deze drie: wie ben je, en wat doe je, en wat vind je van zus en zo?
Soms gaan interviews over technische vakmatige dingen, en moet iemand gewoon zijn kennis overdragen. Dit soort interviews zie je bijvoorbeeld in het Journaal. In het voorbeeld van de decorontwerper zou je hem of haar bijvoorbeeld naar de beste houtsoort vragen om een decor mee te bouwen. NB! Dat kan best interessant zijn!

Vraag voor het interview: Wat wil je weten? Wil je over technische zaken praten, over het vak dat iemand uitoefent, of meer weten van de persoon? Of wil je zijn/haar mening weten? Let je goed op dat je inspeelt op wat iemand vertelt?

Het blogartikel

Het blogstuk is een relatieve nieuwe vorm van journalistiek. Het kan elke vorm aannemen, want er zijn eigenlijk geen regels voor. Je zou je blogartikel (ook wel: blogpost) de vorm kunnen geven van een korte reportage. In blogs zijn journalisten meer dan elders geneigd om in de ‘ik-vorm’ te schrijven, meer dan bijvoorbeeld in de krant. Jij kan dat ook doen.

Welkom op dit schrijversblog

Schrijven tienplus is een blog voor iedereen die wil leren schrijven.  Dat wil zeggen, ik geef geen les in hoe je letters moet maken, maar hoe je verhalen, romans of journalistieke artikelen creëert. Ben je tien jaar of ouder en wil je graag schrijven, alleen of in een groep, dan is dit blog bestemd voor jou! Als je nog geen tien jaar bent, maar schrijven wel leuk vindt, ben je trouwens ook van harte welkom. Datzelfde geldt voor iedereen die dit leest en die inmiddels véél ouder is dan tien.

Je kunt op dit blog ook artikelen, korte verhalen en blogs van jezelf plaatsen. Het is de bedoeling dat dit blog een plek wordt waar schrijvers van alle leeftijden elkaar ontmoeten, en op elkaars werk reageren.